Meclis tarafından 2018’in nisan ayında yayımlanan Çölyak Hastalığı Meclis Araştırma Komisyonu Raporu’na göre, Türkiye’de 75 bin çölyak hastasına tanı konulsa da 750 bin çölyak hastası bulunuyor. ‘İnce bağırsağın gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi’ olan çölyak hastalığı, 4 bin 484 hasta ile en çok Ankara’da görülüyor.
Onu 3 bin 914 hastayla İstanbul, bin 318 kişiyle İzmir takip ediyor. Bölgesel olaraksa 6 bin 311 kişi ile en fazla çölyak Marmara’da görülürken, 4 bin 589 kişi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve 3 bin 26 kişi ile İç Anadolu Bölgesi onu izliyor.
GEÇ TANI KANSER RİSKİNİ ARTIRIYOR
Her 100 kişiden birinde görülen hastalık için Türkiye çölyak dernekleri tarafından hazırlanarak komisyona sunulan bilgi notunda; tanı almanın ortalama 5-6 yıl sürdüğü, yaşanan gecikmenin hastada kansızlık, boy kısalığı, ergenlik gecikmesi, kemik erimesi, kanser ve lenfoma sıklığında artış gibi sağlık sorunlarına neden olabildiği belirtiliyor. Raporda erken tanı için uzman sayısının artması gerektiğine dikkat çekiliyor.
GLUTENSİZ 1 DİLİM BÖREK 20 TL
Okul kantini, yemekhane, restoran gibi yerlerde glutensiz yiyecek bulmada yaşanan sıkıntılar hastalara maddi ve manevi zorluklar yaşatıyor. SGK, hastaların özel beslenme ürünlerine ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla aylık 0-5 yaşa 78.75 TL, 5-15 yaş aralığına 120 TL ve 15 yaş üstü için 108.75 TL yardım yapıyor. Bu yardımın hastalar için yeterli olmadığının vurgulandığı raporda, glutensiz ürünlerin fiyatlarındaki yüksekliğe işaret ediliyor. Hasta 1 dilim glutensiz su böreğine 20 TL, 4 dilim baklavaya 50 TL, 1 simite 5 TL, 1 gofrete de 12 TL vermek zorunda kalıyor.
Türkiye’de gıda ve diğer sektörler çölyaklılar için özel üretim yapmadığından ürünlerin yurtdışından geldiği ifade edilen raporda, Türkiye’de tek bir markanın sadece kek ve bisküvi ürettiği belirtiliyor. Bu ürünlerse her markette yer almıyor. Yurtdışında ise sadece gıda sektörü ürünleri değil, ilaç, kıyafet ve temizlik ürünleri de çölyak hastalarına göre üretildiğine dikkat çekiliyor.
SGK’DAN NASIL YARDIM ALINIR?
Çölyak hastalığında özel formüllü un ve özel formüllü un içeren makarna, şehriye, bisküvi, çikolata gibi ürünlerin bedelleri, çocuk veya erişkin gastroenteroloji uzman hekimi tarafından düzenlenen rapora dayanılarak veriliyor. Ardından otomatik ödeme sistemi ile belirlenen bedel, hastaların hesaplarına aylık olarak aktarılıyor. Rapor 1 yıl süre ile veriliyor. 1 yılın ardından hasta, raporunu yeniletebiliyor. SGK’nın nakdi ödeme yaptığı hasta sayısı raporda 2017 yılı itibarıyla 22 bin 37 kişi olarak belirtiliyor.
‘GENETİK BİR HASTALIK’
Hastalığın nedeninin net olarak açıklanamadığı belirtilen raporda, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu ifade ediliyor. Rapor, büyük kentlerde hastalık oranının daha yüksek olduğuna dikkati çekiyor. Metropol yaşamının hastalığı tetikleyip tetiklemediğini sorduğumuz Çölyak Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Oya Özden, “Türkiye genelinde çok yaygın bir hastalık ama ‘Özellikle metropol yaşamı hastalığı tetikliyor’ diyemeyiz. Büyükşehirlerde yüksek çıkmasını hastalığa karşı farkındalığın artması ve nüfus oranıyla ilişkilendirmek daha uygun. Çünkü bu hastalık esas olarak genetiktir” diyor.
