TBMM (AA) - Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Sıfır Atık Projesi'nin başlangıcından bu yana 45,5 milyon ton geri kazanılabilir atıktan 96 milyar lira ekonomik kazanç sağlandığını bildirdi.
Özhaseki, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2024 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumda, birimlere ait çalışmaları anlattı.
Yapı denetim faaliyetlerine ilişkin bilgi veren Özhaseki, ülke genelinde 469 bin işe ait 800 milyon metrekare inşaat alanının denetiminin devam ettiğini, mimar ve mühendislerden 15 bin 500'ünün aktif olarak bu denetimlerde görev yaptığını söyledi.
Denetim faaliyetlerinin Bakanlıktan belgeli 2 bin 250 yapı denetim kuruluşunca yürütüldüğünü kaydeden Özhaseki, inşaatlarda kullanılan betondaki hata, kayıp ve kaçak oranlarının sıfır veya sıfıra en yakın hale getirilebilmesi amacıyla betonun çip ile takibi için Elektronik Beton İzleme Sistemi'ni 2018'de uygulamaya başladıklarını söyledi. Özhaseki, "Bu tarihten itibaren beş yıllık süreçte tamamlanan 405 bin bina ile devam eden 469 bin inşaattan toplam 33 milyon adet taze beton numunesi alınarak deneye tabi tutulmuştur." dedi.
Mevzuatta yapılan düzenlemelere ilişkin bilgi veren Özhaseki, müteahhitlerin sınıflandırıldığını, kendi aralarındaki grup ve yeterliliklere göre iş yapmasını sağlayacak bir ortama kavuşturulduğunu anlattı.
Enerji performansı normal binalara göre bir üst sınıfta olan ve yenilenebilir enerji kullanan, "Neredeyse Sıfır Enerjili Bina" konseptine aşamalı olarak geçişi başlattıklarını belirten Özhaseki, bu kapsamda 2023 yılı başından itibaren 5 bin metrekarenin üstündeki binalar için, nSEB kapsamında enerjisinin en az yüzde 5'ini yenilenebilir enerjiden karşılama ve Enerji Kimlik Belgesi sınıfı en az B olma zorunluluğu getirdiklerini aktardı.
Türkiye ulusal coğrafi bilgi sistemi kurulduğuna ve kamu kurumları arasında veri paylaşımının kolaylaştırıldığına da işaret eden Özhaseki, "Kamu kurumlarına ait 520 veri katmanına ilgililerin erişim ve paylaşımı kolaylaştırılmış, kamuda bürokrasinin azaltılması ve dijital devlete geçiş yolundaki hedeflere bir adım daha yaklaşılmıştır." dedi.
Akıllı şehir strateji ve eylem planlarını hazırlayarak yerel yönetimlere rehberlik hizmeti sunulduğunu anlatan Özhaseki, Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı'nı, "Hayata Değer Katan Yaşanabilir ve Sürdürülebilir Şehirler" vizyonuyla devam ettirdiklerini söyledi.
- Yerel yönetimlere 2023'te 328 milyar lira kaynak
Özhaseki, yerel yönetimlere aktarılan kaynaklara ilişkin, "Yerel yönetimlere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden 2002 yılında 4,7 milyar lira kaynak aktarılırken, 2022 yılında ise bu rakam 270 milyar liraya ve 2023 yılı eylül ayı itibarıyla 328 milyar liraya ulaşmış bulunmaktadır. Merkezi bütçeden aktarılan bu paylar belediyelerde herhangi bir ayrıma gidilmeksizin objektif bir kriterle devam ettirilmektedir." bilgisini verdi.
Bakan Özhaseki, Bakanlığın KÖYDES Projesi kapsamında 2022'de 3,1 milyar lira ödenek kullanıldığını, 2023'te bu miktarın 3,8 milyar lira olduğunu aktardı.
Özhaseki, milli emlak faaliyetlerine ilişkin de bilgi vererek, 2B arazileri ile Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışından 2023'te 1 milyon 32 bin hak sahibine tapularını teslim ettiklerini söyledi.
Hazine taşınmazları üzerinde üretim yapan çiftçilerin tarımsal üretim desteklerinden yararlanabilmesi için ecrimisil ile kullandıkları yerlerin sözleşme ile kullanılmasını sağladıklarını dile getiren Özhaseki, şimdiye kadar 80 bin çiftçi ile 1,3 milyar metrekare Hazine taşınmazı için ecrimisil olarak ödedikleri bedelin yarısı üzerinden kira sözleşmesi imzaladıklarını belirtti.
- "İklim değişikliğini artık ülkelerin birer güvenlik meselesi olarak gördüklerini biliyoruz"
Özhaseki, Türkiye'nin iklim krizinin ağır sonuçlarıyla karşı karşıya kaldığını belirterek, iklim değişikliğinin neden olduğu sel, yangın, kuraklık ve müsilaj gibi sorunlara dikkati çekti.
İklim değişikliğinin en büyük nedeninin sanayi devrimi ile birlikte başlayan çevre kirliliği olduğuna işaret eden Özhaseki, ABD'nin, AB'nin, Çin'in ve Hindistan'ın dünyayı çok daha fazla kirlettiğini vurguladı.
Dünyanın dengesi bozulduğunda felaketlerin arka arkaya geldiğini vurgulayan Özhaseki, şöyle konuştu:
"Bu tahribatı onarıp yeniden dengeyi tesis etmeye çalışıyoruz. Ülke olarak iklim değişikliği ve çevre sorunlarıyla mücadeleyi her zaman siyaset üstü ve sınır tanımayan konular olarak ele alıyoruz. Hatta iklim değişikliğini artık ülkelerin birer güvenlik meselesi olarak gördüklerini biliyoruz. Ortak evimiz dünyanın geleceği için Türkiye olarak ulusal ve uluslararası ölçekte bütün adımları atıyoruz. Bu bağlamda Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı ile başlayan ekonomilerde yeşil dönüşüm süreci Türkiye'yi de oldukça yakından ilgilendiriyor."
- Millet bahçelerinde hedef 100 milyon metrekare
Bakanlığın iklim değişikliğiyle mücadele konusundaki çalışmalarını sıralayan Özhaseki, Paris İklim Anlaşması'na taraf olunduğu, İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı ile 541 eylem ve bu eylemlerden sorumlu kuruluşları belirlediklerini, İklim Kanunu'nu hazırladıklarını ve güncellemeye devam ettiklerini söyledi.
İklim değişikliğiyle mücadele için millet bahçelerinin yapıldığını anlatan Özhaseki, "Hedefimiz 100 milyon metrekareye ulaştırmak, şu anda 81 milyon metrekaredeyiz." dedi.
Korunan alan miktarını artırdıklarını da dile getiren Özhaseki, yutak alanları yüzde 12,71'e çıkardıklarını, deniz temizliği konusundaki çalışmalar kapsamında mavi bayraklı plajların sayısının 551'e yükseldiğini bildirdi.
"Hedefimiz yeşil dönüşüm." diyen Özhaseki, bir taraftan yeşil dönüşümü gerçekleştirirken bir taraftan da yeşil sertifika vermek için gayret ettiklerini belirtti. Özhaseki, "Özellikle önümüzdeki yıllarda ihracatçılarımızı bekleyen büyük bir tehlike var. Bu konuda da bütün sanayicilerimizi uyarmaya da devam ediyoruz." dedi.
Özhaseki, 2002'de 15 olan katı atık düzenli depolama tesisi sayısının 2023 itibarıyla 93'e çıkarıldığına dikkati çekerek, bu tesislerde vatandaşların yaklaşık yüzde 90'ına hizmet verildiğini kaydetti.
- "Sıfır Atık, amiral gemimiz olarak tarif edebileceğimiz bir projedir"
İklim kriziyle mücadele için çevrenin korunması gerektiğinin altını çizen Özhaseki, şunları söyledi:
"Bu anlamda Sıfır Atık, amiral gemimiz olarak tarif edebileceğimiz bir projedir. Saygıdeğer Emine Erdoğan Hanımefendi'nin himayelerinde bir küresel çevre hareketi ve dünya markası haline gelen Sıfır Atık ile bugüne kadar 172 bin binada sıfır atık yönetim sistemini hayata geçirdik ve 19,5 milyon kişiye eğitim verdik. Yapılan bu çalışmalarda 2017 yılında yüzde 13 olan geri kazanım oranı yüzde 35'e yükseldi. İnşallah 2035'te de yüzde 60'a çıkarmayı hedefliyoruz. Proje başlangıcından bu yana 45,5 milyon ton geri kazanılabilir atık, Bakanlığımızdan lisans almış işletmelerce işlenerek ekonomiye kazandırılmıştır. Toplanan atıklardan 96 milyar lira ekonomik kazanç sağlanmış, 432 milyon ağaç kurtarılmış, 108 milyon varil petrolden tasarruf edilmiştir."
Sıfır Atık'ın Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda 2022 yılının aralık ayında kabul edildiğini, 30 Mart gününün Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak ilan edildiğini dile getiren Özhaseki, "Sıfır Atık Projesi döngüsel ekonomiye katkıları kadar özellikle Türkiye'nin dünyaya kazandırdığı bir marka olmuştur." diye konuştu.
Atık su arıtma tesislerinin sayısının 1209'a ulaştığını ve deniz ve hava kirlilik denetimlerinin devam ettiğini dile getiren Özhaseki, "386 sanayi tesisine ait 764 bacadaki kirletici parametreleri 7 gün 24 takip etmekteyiz. Bu konuyla ilgili elimizden gelen her türlü faaliyeti gösteriyoruz. " dedi.
Bakanlığa bağlı genel müdürlüklerin çalışmalarına da sunumunda yer verdiğini belirten Özhaseki, "Hedefimiz, çevreyi korurken yatırım ortamının iyileştirilmesi ile sosyal donatı ve yeşil alanlarıyla, yaşanabilir sağlıklı ve afetlere dirençli şehirlerin oluşturulmasıdır." dedi.
Özhaseki, komisyon üyelerine teşekkür ederek 2024 yılı bütçesinin hayırlı olmasını diledi.
(Bitti)
