İSTANBUL (AA) - Resmi Gazete'nin 8 Şubat'taki mükerrer sayısında yayımlanan "Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" ile getirilen düzenlemeyle, SMA hastalarının başlangıç tedavisi sonrasında tedaviye devam edip etmeyeceğinin belirlenmesine yönelik kriterlerin çeşitli testlerle belirlenen skorlamalar üzerinden yapılmasında değişikliğe gidildi.
Bu kapsamda, hastaların ve yakınlarının söz konusu testlerin uygulanması açısından, özellikle Kovid-19 salgını döneminde yaşadıkları zorluk ve mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla ilaca devam için söz konusu test sonuçlarının uygun olması zorunluluğu kaldırıldı.
SMA ile mücadele eden hastalar, yakınları ve sivil toplum kuruluşu üyeleri düzenlemeye ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
"İlacın kesilmesinin olumsuz sonuçları vardı"SMA Benimle Yürü Derneği Kurucusu ve Yönetim Kurulu Üyesi Olcay Korol, SMA hastalarının ilacıyla ilgili yayımlanan sağlık uygulama tebliği güncellemesinin, hastaların ilaca devam etmesiyle ilgili bütün kriterleri kaldırdığını söyledi.
Artık SMA hastalarının ilaçlarına başladıktan ve 4 yükleme dozu aldıktan sonra herhangi bir kural ve kriter olmadan bir sonraki ilaçlarını alabileceklerini anlatan Korol, bu değişikliğin hem tip 1 hastası bebekler hem de tip 2 ve tip 3 hastaları için geçerli olduğunu dile getirdi.
Tebliğdeki güncellemeden önce, ilaca devam edilmesi için gereken kriterlerden bahseden Korol, tip 1 SMA hastalarının hareket ve solunumlarında sürekli iyileşme beklendiğini, bunları karşılayamayanların ilaçlarının kesildiğini anlattı.
Olcay Korol, şunları kaydetti:
"5-6 doza kadar almış, ilacından fayda görmüş ama ilacı kesilmiş hastalar var. 2. ve 3. tiplerde ise hareket puanı kriterleri vardı. Yani, 5. dozu alabilmek için hareket puanında bir miktar ilerleme olması gerekiyordu. Yeğenim Rüya da tip 2 SMA hastası. Biz de bunu yaşadık. Herkes için adeta sınav gibi bir durum söz konusuydu. Aileleri strese sokan, baskı altına alan, hastaları da yoran ve strese sokan bir şeydi. Bunun kalkmış olması da çok sevindirici. Bir ilaç almışsınız, hastalığın ilerleyişini durdurmuşsunuz, faydalar kazanmışsınız, sonra ilaç kesilince başa dönmüş oluyorsunuz. Tekrar kötüye gitmeye başlıyordu hastanın durumu. İlacın kesilmemesi, belli bir düzende verilmesi lazım. Başka alternatif tedaviler var ama 'nusinersen sodium' etken maddeli ilaç bütün hastalara ilişkin bir tedavi. Dolayısıyla kesilmesinin olumsuz sonuçları vardı."
İlaç uygulama merkezlerinin yaygınlaştırılması talep ediliyorİki yıldır talep ettikleri "kriterlerin kaldırılması" hususunun gerçekleşmesinin sevindirici bir gelişme olduğunu vurgulayan Korol, "Burada tek bir olumsuz nokta var, o da 2 ve 3. tip hastalarda ilaca başlarken trake dediğimiz şeylerin kullanılmıyor olması gibi bir koşul var. Önceden vardı bu koşul, yine duruyor. Bu, bazı hastaların tedaviye başlamasının önünde engel olabilecek bir şey. Onun da kaldırılması iyi olur." değerlendirmesini yaptı.
Olcay Korol, SMA hastaları adına bir diğer taleplerinin "ilaç uygulama merkezleri" konusunda olduğunu dile getirerek, şöyle konuştu:
"25 yerde verilmeye başlandı bu ilaç. 60'a çıktı sayı ama fiiliyatta tam olarak 60'a çıkmadı. Geçen ay Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ve Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüyle de görüştük. Bunları hep iletiyoruz. 60 hastane var ama 40'ında veriliyor. Diğerlerinde ya hekim yok ya da daha başlanmadı. Bunun gerçek anlamda 'Edirne'den Kars'a' tabiri var ya, ona ulaşması lazım. Çünkü şöyle zorluklar var; bu ilaç hastanede verilebiliyor şu an. Mesela Şırnak'ta bir hasta tanıdığımız var, Malatya'ya gidiyor. Basit gibi geliyor insana ama Türkiye haritasını açıp baktığınızda 500 kilometre yol var. Kar-kış şartlarında yılda 3 defa ilacını almak, 3 defa da bunun raporunu yazdırmak için 6 defa o mesafeyi gidiyor. Keza Van'dan, Ağrı'dan oralara gelen hatta Ankara'ya gelenler vardı. Ülkenin tamamına yayılmasını talep ettik. Yavaş yavaş yayılıyor ama kağıt üzerinde kalanlar da var. Gerçekten yayılmasını talep ediyoruz. Yenidoğan taraması var. Başlayacağı hep söyleniyor ama henüz başlamadı. Çok önemli çünkü o yapılınca 3-5 günde tespit edilmiş olacak ve tedavi daha erken başlayacak."
SMA hastalığı için iki ilaç daha bulunduğuna işaret eden Korol, "Bir gen tedavisi bir de şurup formunda bir ilaç var. Şu anda bu haberle birlikte bazı insanların kafasında 'Gen tedavisi de ödeme kapsamına mı alındı?' gibi bir soru oluştu. O ödeme kapsamına alınmadı şu anda Türkiye'de. Bu diğer iki ilacın da ilerleyen zamanda uygun olan hastalar için kapsama alınması bizim taleplerimiz arasında." çağrısında bulundu.
"Rüya, fizyoterapi aldığı için puanlama üzerine çok çalışması gerekiyordu"Tip 2 SMA hastası 11 yaşındaki Rüya Özcan'ın annesi Yonca Korol Özcan da kızına 1,5 yaşındayken SMA teşhisi konulduğunu, o zamandan itibaren fizik tedaviye başladıklarını ve yorucu bir sürecin içine girdiklerini dile getirdi.
İlaca devam edilmesi için test sonuçlarının uygun olması zorunluluğu arandığında yaşadıkları zorluklardan bahseden Özcan, şöyle konuştu:
"Her SMA hastası gibi Rüya'nın da belli aralıklarla ilacı alması gerekiyordu. Bunun için randevu günümüze göre kendimizi ayarlıyorduk. Biz çalışan insanlarız. Anne-baba olarak bizim için de o gün zor oluyordu. Rüya için öncesinde bir hazırlanma gerekiyordu. Fizyoterapi aldığı için puanlama üzerine çok çalışması gerekiyordu. Bu Rüya üzerinde de bir stres oluşturuyordu. O gün hastaneye gidiyorduk. Belli bir saat orada kalıyorduk. Plana, programa uyulamıyordu. En ufak bir hastalık olsa iptal oluyordu. Bu bizi çok yoruyordu. Puanlama, öncesinde çalışma anlamında da hepimizi bir plan-programa soktuğu için stresliydi. Rüya için de öyle. Daha çok çalışması gerekiyordu."
Kızı Rüya'nın ilacın sekizinci dozunu alacağını belirten Özcan, "Rüya iyi bir puan aldıktan sonra bu ilacı alabiliyordu. Ama ondan sonra 3-4 ayı da daha sağlıklı geçirmesi gerekiyordu. Herhangi bir sıkıntı çıkmadan tekrar fizyoterapiyle hazırlanmamız gerekiyordu. Bu çok yorucuydu. Her SMA hastasında olduğu gibi bu Rüya için de böyleydi. Hep heyecanlı bir bekleyiş oluyordu. Puanı alamadığını hiç düşünmek istemiyorduk. Biz alabildik. Alamayan hastalar da elbette oldu." ifadelerini kullandı.
Yonca Korol Özcan, kızında "nusinersen sodyum" etken maddeli ilacın çok faydasını gördüklerini, ilaç sayesinde Rüya'nın daha fazla hareketlendiğini, daha az hastalandığını, fizik tedavi sürecinde daha rahat çalışabildiğini anlattı.
Özcan, kriterlerin kaldırılmasını "çok güzel bir haber" olarak değerlendirirken, "Bütün SMA hastaları ve Rüya adına çok mutluyuz. Sağlık Bakanımıza da teşekkür ediyoruz. Biraz gecikti ama güzel bir sonuç oldu bizim için. Herkes sevinçli." dedi.
SMA hastası Rüya da zorunluluğun kaldırılmasından memnunSMA hastası Rüya Özcan da ilaca devam etmesi için çeşitli test sonuçlarının uygun olması zorunluluğu kaldırıldığı için mutlu olduğunu dile getirdi.
Özcan, "Hastanede çok bekliyorduk. Doktora gittikten sonra puanlamaya giriyorduk. Ben çok stres olmuyordum, daha çok anne-babam stres oluyordu. Bence (zorunluluğun) kalkması çok iyi oldu." dedi.
