ANKARA (AA) - CÜNEYT KEMAL ÖZKÖK - Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, fahiş fiyat artışı belirlenen ürünlerde, geçmişte de uygulanan "narh sistemi"ne dönülebileceği önerisinde bulunarak, "Üst satış fiyatı belirlenmesi ve bunun altında serbestlik olması, alış fiyatları ile satış fiyatları arasında belirlenecek kar marjı oranı sistemi, tüketiciyi istismar eden kesimler için düşünülebilir." dedi.
Koçal, AA muhabirine, başta gıda olmak üzere çeşitli ürünlerde görülen fahiş fiyat artışlarına karşı alınabilecek tedbirlere ilişkin değerlendirmede bulundu.
Gıdada üretim düştükçe fiyatların yükseldiğini belirten Koçal, Gıda Komitesinin son toplantısında gündeme gelen "Erken Uyarı Sistemi" kurulması planının dışında da çeşitli adımların atılması gerektiğini söyledi.
Koçal, bu sistemin 5 yıl önce de gündeme geldiğini ancak uygulamada beklentileri karşılamadığını ifade ederek, "İthalat gerçekleştirerek, denetimleri sıklaştırarak, ceza keserek ya da Erken Uyarı Sistemi ile gıdalardaki fiyat artışlarını önlemek yetersizdir. Öncelikle sorunu iyi teşhis etmek gerekir." diye konuştu.
Gıdalardaki fiyat artışının iki yönden incelenmesi gerektiğine dikkati çeken Koçal, şu değerlendirmede bulundu:
"Birincisi, piyasada ürün azlığı ve bunlara talep nedeniyle imalatçı veya satıcıların girdilerinde herhangi bir maliyet artışı olmadığı halde fiyatların artırılarak, vatandaşların mağdur edilmesi yönüyle incelenmeli. İkincisi, üretimden tüketime kadar olan zincirdeki maliyet girdilerinin artması ve tarım politikaları yönüyle bakılmalı. Birinci sorunun üzerine denetim ve alınacak bazı yasal önlemlerle gidilmesi doğrudur ancak ikincisinde tarımsal potansiyel göz önüne alınarak, ürünlerin üretimden başlayıp işlenmesi, ambalajlanması, taşınması, raflara gelmesi aşamasındaki tüm maliyet unsurları göz önüne alınmalı, ulusal bir tarım politikası oluşturmak üzere masaya yatırılmalıdır."
- "Çiftçi üretime yönlendirilmeli"
Çiftçinin güçlendirilmesinin ve maliyetlerini düşürecek tedbirler alınıp, üretime yönlendirilmesinin çok önemli olduğunu vurgulayan Koçal, insanların tarımdan uzaklaşmasının önüne geçilmesi gerektiğini bildirdi.
Koçal, Türkiye'de ve dünyadaki gıda fiyatları incelendiğinde, üretim düştükçe fiyatların yükseldiğinin görüldüğüne dikkati çekerek, şunları söyledi:
"Tarım politikasında, üretimden başlayarak tüketime kadar olan zincirin iyi yönetilmesi gerekiyor. Aksi takdirde gıda piyasası zincir marketlere teslim edilmiş olunur. Vatandaş olarak bizler de tüketimden gelen gücümüzü kullanmalıyız, bilinçli olmalı ve ihtiyacımız kadar tüketmeliyiz. Gıda fiyatlarını iyi takip ederek, fahiş fiyat artışlarını mutlaka ilgili yerlere şikayet etmeliyiz. Haksızlığa uğruyorsak hakkımızı aramalıyız."
- "Narh sistemi uygulanabilir"
Ticaret Bakanlığının Alo 175 hattına, Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna, Haksız Fiyat Artışı Sistemi (HFA) mobil uygulamasına gelen şikayetleri ilgili yerlere gönderdiğini ve denetimler sonucu haksızlık varsa idari para cezası uyguladığını hatırlatan Koçal, bunun da tek başına yeterli olmadığını dile getirdi.
Koçal, ulusal tarım politikaları ve ticari etik sorununun tartışılması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Fahiş fiyat artışı belirlenen ürünlerde 1970'li yıllarda da yapılan 'narh uygulaması'na dönülebilir. Üst satış fiyatı belirlenmesi ve bunun altında serbestlik olması, alış fiyatları ile satış fiyatları arasında belirlenecek kar marjı oranı sistemi, tüketiciyi istismar eden kesimler için düşünülebilir."
