İSTANBUL (AA) - Halka arzlarda bu yılın ilk çeyreğinde 2021'in aynı dönemine göre dünyada yavaşlama olurken, Türkiye'deki artış sürüyor.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nden (TSPB) yapılan açıklamaya göre, sermaye piyasalarına olan yatırımcı ilgisinin artmasıyla geçen yıl canlanan halka arz piyasası, bu yılın ilk çeyreğinde dünya genelinde yavaşladı. Türkiye'de ise geçen yılki yüksek halka arz performansı, bu yılın ilk çeyreğinde devam etti.
TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, 2021'in ilk 3 ayında 4 şirketin halka arzı tamamlanırken, bu yılın aynı döneminde 11 şirketin halka arzı gerçekleştirildi.
Ernst&Young'ın "Global IPO Trends" raporuna göre, dünyada geçen yılın ilk çeyreğinde 512 şirket halka arz edildi. Bu yılın ilk çeyreğinde halka arzı gerçekleştirilen şirket sayısı 321'e geriledi.
Veriler, Türkiye'de halka arz piyasasının dünyanın aksine canlılığını artırarak sürdürdüğünü ortaya koyuyor.
Türkiye'de bu yılın ilk 3 ayında 11 şirketin halka arzı tamamlanırken, ilk çeyrek itibarıyla aracı kurumlardan alınan veriler, gelecek dönemde toplam 88 halka arz projesinin planlandığını ortaya koyuyor. Bu tablo, geçen yılki rekorun (52 şirket) üzerine çıkılarak halka arzda 2022'de tarihi rekor seviyeye erişilebileceğine işaret ediyor.
- Halka arzdan 3,9 milyar TL kaynak
TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 ilk çeyrek verilerine göre, geçen yılın ilk 3 ayında 917 milyon lira olan halka arz büyüklüğü, neredeyse 4 katına çıkarak 2022'nin aynı döneminde 3 milyar 850 milyon lira oldu. Dünyada ise geçen yılın ilk çeyreğinde 112 milyar dolar olan halka arzların toplam büyüklüğü, 2022'nin ilk çeyreğinde yüzde 37 azalarak 54,4 milyar dolara geriledi.
Geçen yılın ilk çeyreğinde 5,2 trilyon lira ile tarihi rekor seviyeleri yakalayan pay senedi işlem hacmi, bu yılın ilk çeyreğinde geriledi. TSPB verileri, 2022'nin ilk çeyreğinde pay senedi işlem hacminin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalarak 4,9 trilyon liraya gerilediğini ortaya koydu. Bu yılın ilk çeyreği itibarıyla pay senedi işlem hacminin yüzde 74'ü yerli yatırımcılar, yüzde 26'sı ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. Verilere göre, bu yılın ilk çeyreği itibarıyla halka açık pay senetlerinin yüzde 63'üne yerli yatırımcılar, yüzde 37'sine ise yabancı yatırımcılar sahip. 2021 sonu itibarıyla 2,3 milyon olan pay senedi yerli yatırımcı sayısı, bu yılın ilk çeyreğinde 2,4 milyon kişiye çıktı.
- Vadeli işlem hacimleri yüzde 49 arttı
Yatırım kuruluşları tarafından yapılan toplam vadeli işlem hacimleri, bu yılın ilk çeyreğinde 2021'in aynı dönemine göre yüzde 49 artarak 3,1 trilyon liraya ulaştı. Söz konusu dönemde paya dayalı vadeli işlemler yüzde 54, dövizi dayanak alan vadeli işlemler de yüzde 70 arttı.
Bu yılın ilk çeyreğinde opsiyon piyasası işlem hacmi, 2021'in aynı dönemine göre yüzde 57 artarak 11 milyar lira oldu. Bu dönemde pay ve endeks opsiyonlarının hacmi artarken, dövizi dayanak alan opsiyonların hacmi azaldı.
Ağırlıklı olarak bireysel yatırımcıların işlem yaptığı varant piyasasında yıllık işlem hacmi yüzde 54 azalarak bu yılın ilk çeyreği itibarıyla 15 milyar liraya geriledi. Sadece aracı kurumların işlem yaptığı kaldıraçlı işlemlerin hacmi ise yüzde 94 artarak 5,6 trilyon lira oldu.
- İnternet ve doğrudan piyasa erişim kanalları hacmin yüzde 76'sını gerçekleştirdi
Pay senedi hacimlerinin departmanlara göre dağılımına bakıldığında, internet işlemlerinin payı, bireysel yatırımcıların işlem hacmi payındaki düşüşe paralel olarak bu yılın ilk çeyreğinde 2021'in aynı dönemine göre 5 puan azalarak yüzde 52'ye geriledi.
Kurumların işlemlerinde doğrudan piyasa erişimi kanalının payı yüzde 24 olurken, pay senedi işlem hacminin yüzde 12'sini şube, acente ve irtibat büroları gerçekleştirdi. Emir iletiminin doğrudan yapıldığı kanallar olan internet ve doğrudan piyasa erişimi kanallarının pay senedi işlemlerindeki toplam payı 2022'nin ilk çeyreğinde yüzde 76'ya çıktı.
Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi bakiyesi, pay senedi piyasasına artan yatırımcı ilgisiyle bu yılın ilk çeyreğinde artmaya devam etti. Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi hacmi yüzde 73 artarak 13,7 milyar liraya yükseldi. Veriler, kredi kullanan yatırımcı sayısının ise 32,8 bin kişiye çıktığını ortaya koydu.
Türkiye'de faaliyet gösteren aracı kurum sayısı 61 oldu. Merkez dışında irtibat birimine sahip 41 kurumun, şube ve irtibat bürolarının sayısındaki artış sürdü. Geçen yılın mart sonu itibarıyla 289 olan aracı kurum şube sayısı, 2022'nin mart ayı sonunda 308'e, aynı dönem itibarıyla 110 olan irtibat bürosu sayısı da 128'e çıkarken, acente sayısı değişmedi.
2022'nin mart ayı sonunda toplam çalışan sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 404 artarak 6 bin 300 kişiye ulaştı.
- Aracı kurumların gelirlerindeki artış sürdü
TSPB'nin aracı kurumların finansal tabloları üzerinden derlediği veriler, aracı kurumların gelirlerinde son yıllarda yaşanan artışın 2022'nin ilk çeyreğinde bir miktar hız kesse de devam ettiğini ortaya koydu.
Yatırım kuruluşlarının toplam gelirleri yüzde 14 artarak 3,7 milyar liraya çıktı. Aracılık gelirlerinin yüzde 8 azaldığı ilk çeyrekte toplam gelirlerin artmasında, aracılık dışı gelir kalemlerinin yükselmesi etkili oldu.
Aracı kurumların net dönem karı da 2022'nin ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 artarak 2,3 milyar lira oldu.
