ANKARA (AA) - Özerk statüsüne kavuştuğu 1925'ten bu yana 26 genel müdürün görev yaptığı Anadolu Ajansı, bilgisayar sistemine geçilmesinden yeni servislerin kurulmasına, farklı yayın dillerinin oluşturulmasından yurt dışında yeni açılan bürolara kadar yapılan yeniliklerle güvenilir haberin kaynağı olmaya devam ediyor.
Tarihi adeta Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihiyle özdeş olan Anadolu Ajansı, 6 Nisan 1920'de kuruldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi açılmadan 17 gün önce kurulan Anadolu Ajansı, TBMM'nin çıkardığı ilk yasaları duyurdu, Milli Mücadele'nin ve Kurtuluş Savaşı'nın her aşamasına tanıklık etti.
Kurtuluş Savaşı'nda çok zor bir görevi yerine getiren Anadolu Ajansının Batılı anlamda bir haber ajansı kimliğine kavuşturulmasına yönelik çalışmalar da yapıldı. Atatürk'ün yakın arkadaş grubunu görevlendirmesi sonucu 1 Mart 1925'te "Anadolu Ajansı Türk Anonim Şirketi" kuruldu. O tarihlerde, Batı ülkelerinde bile örneği görülmeyen bir yapılanmayla Anadolu Ajansı özerk statüye kavuştu.
Güvenilir haberin kaynağı Anadolu Ajansı, özerk statüye kavuşmasının ardından birçok genel müdürüyle çağın gelişimine ayak uydurarak habercilik serüvenini sürdürdü.
Alaeddin Bey 1 Ocak 1926'da Anadolu Ajansının ilk genel müdürü olarak göreve başlarken 1 Şubat 1931'de Muvaffak Menemencioğlu görevi devraldı. 19 Ekim 1944'te Genel Müdür olan Faik H. Hozar, görevini 1 Haziran 1946'da Muvaffak Sunal'a teslim etti. Ziha Gevher Etili 1948-1951, Saim Nuri Uray 1951-1952, Şerif Arzık 1953-1959, Firuzan F. Tekil 1959-1960, Cemal Aygen 1960-1961 yıllarında genel müdürlük yaptı. Erdoğan Ulus 1961'de yaklaşık bir sene yaptığı genel müdürlük görevini Nail Mutlugil'e devretti. Mutlugil ise 1963'te görevini Münir Berk'e bıraktı.
- Düşen "Sev" uçağında şehit oldu
Şerif Arzık, eski başbakanlardan Adnan Menderes'in başkanlığındaki Türk heyetini taşıyan Türk Hava Yolları uçağının Londra yakınlarında düştüğü uçak kazasında şehit oldu. Menderes ve beraberindeki heyet, 17 Şubat 1959 tarihinde Londra'da yapılacak Kıbrıs görüşmelerine katılmak için Ankara Esenboğa Havalimanı'ndan yola çıktı. Viscount tipi dört motorlu "Sev" isimli uçak, önce yakıt ikmali için İtalya'nın başkenti Roma'da mola verdi, daha sonra ise Londra'daki Heathrow Havaalanı'na hareket etti. Ancak yoğun sis nedeniyle uçağın Heathrow Havaalanı'na inişine izin verilmedi.
Uçağın önce Paris'e indirilmesi planlandı, ardından ise uçak Londra'nın 40 kilometre güneyindeki Gatwick havaalanına yönlendirildi. Ancak "Sev" uçağı yine yoğun sisin etkili olduğu Gatwick havaalanına yaklaşık 5 kilometre kala Surrey bölgesindeki Newdigate köyü yakınlarında ormanlık bir alana düştü. Ağaçlara çarpan uçağın iki kanadı koptu ve ters döndü. Uçakta bulunan 8 mürettebattan 5'i, 16 yolcudan ise 9'u hayatını kaybetti. Başbakan Adnan Menderes kazadan hafif yaralanarak kurtuldu ancak aralarında dönemin Anadolu Ajansı Genel Müdürü Şefik Arzık, Basın-Yayın ve Turizm Bakanı Server Somuncuoğlu ve Başbakanlık Özel Kalem Müdürü Muzaffer Ersü'nün de bulunduğu 14 kişi şehit oldu.
- Anadolu Ajansı'na yeni hizmet binası
Atilla Onuk ise ayrı dönemlerde iki defa genel müdürlük yapan ilk isim oldu. 1965-1978 yıllarında genel müdür olan Onuk, 1980-1981 yıllarında da aynı göreve getirildi. Anadolu Ajansı ailesine hukuk fakültesinde öğrenci olduğu sırada katılan Onuk, önce yönetim kurulu üyeliği ardından genel müdürlük yaptı. Sıhhiye semtindeki Hanımeli Sokak'taki hizmet binasını yaptıran Onuk, Anadolu Ajansında fotoğraf ve teknik servislerinin kurulmasını sağladı.
İzzet Sedes ise 1978'de üç aylık süreçte genel müdürlük görevini yerine getirdi. Gazeteci aileden gelen Sedes, Galatasaray Lisesinden mezun olduktan sonra teleks memuru olarak Anadolu Ajansında çalışmaya başladı. Bir dönem Avrupa Konseyinde görev yapan Sedes, bu görevinden istifa ederek Anadolu Ajansı Genel Müdürü oldu. Yaklaşık üç ay görev yapan Sedes daha sonra Konseydeki görevine döndü.
Aytekin Yıldız genel müdürlük görevini 1978-1980 yıllarında yürüttü. "Kaşeli" olarak başladığı gazetecilik mesleğinde 1978'de Anadolu Ajansına yönetici olarak atanan Yıldız, 29 Aralık 2003'te hayatını kaybetti.
Cevdet Tanyeli 1981-1984 yıllarında genel müdürlük görevini yerine getirdi. 1919'da İstanbul'da doğan Tanyeli, 1941'de Kara Harp Okulu'nu, 1955 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi. Yarbay ve tuğgeneral olarak Napoli'de Nato Karargahı'nda görev yapan Tanyeli, Kara Kuvvetleri Komutanlığının çeşitli birlik ve karargahlarında hizmet yaptıktan sonra 1974'te emekli oldu. Anadolu Ajansında üç sene genel müdürlük yapan Tanyeli tedavi gördüğü GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi'nde 2003'te vefat etti.
- Redaksiyon ve Yayın Müdürlüğü kuruldu
Hüsamettin Çelebi 1984'te genel müdürlük görevine atandı. Hukuk fakültesi mezunu Çelebi, gazeteciliğe 1956'da başladı. Meslek hayatının büyük bölümünü parlamento muhabiri olarak geçiren Çelebi, beş sene Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü görevini yerine getirdi. Anadolu Ajansına bilgisayar sistemini kazandıran Çelebi döneminde, yayınlarda dil, üslup ve anlayışta bütünlüğü sağlamaya yönelik "Redaksiyon ve Yayın Müdürlüğü" kuruldu. Parlamento Haberleri Müdürlüğünün temellerinin de atıldığı bu dönemde, "Ekonomik Haberler Müdürlüğü" oluşturuldu.
Çelebi'nin ardından göreve getirilen Behiç Ekşi, 1989-1992 yıllarında genel müdürlük yaptı. 1957'de gazetecilik mesleğine başlayan ve çoğunlukla parlamento muhabirliği yapan Ekşi, 1981'de Anadolu Ajansı'nda yönetim kurulu üyesi oldu. Üç sene genel müdürlük yapan Ekşi, 24 Eylül 2004'te vefat etti.
Ceyhan Baytur'un 1992-1993'te görev yaptığı dönemde Anadolu Ajansının görsel servisi ve radyosu kuruldu. Bilgisayar sistemi de yenilenirken fotoğraf servisi dijital hale getirildi.
Turgay Üçöz ise 15 yıl boyunca Anadolu Ajansı'nda çeşitli görevlerde bulundu. Yönetim kurulu üyeliği de yapan Üçöz, 5 ay genel müdürlük yaptı.
- Radyo Anadolu
Anadolu Ajansında iki dönem genel müdürlük yapan bir diğer isim ise Ekrem Karaismailoğlu oldu. Bürokraside yöneticilik pozisyonunda görevler alan Karaismailoğlu, 8 Nisan 1994-2 Nisan 1996 ile 19 Eylül 1996-4 Ağustos 1997 tarihlerinde genel müdürlük yaptı.
Karaismailoğlu'nun döneminde, sadece Ankara'da yayın yapan Radyo Anadolu'nun yayınları İstanbul'a taşındı. Görüntülü haber servisi ve telsiz sisteminin devreye sokulduğu dönemde TRT'nin uydu kanalları üzerinden haber ve fotoğraf ileterek hizmete hız kazandırmayı öngören sistemin fizibilite, proje ve uygulama çalışmalarında sona gelindi.
Mehmet Akarca ise genel müdürlük görevini 6 ay yaptı. Samsun'da 1952 yılında doğan Akarca, Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesinden mezun oldu. TRT Trabzon Radyosu ve TRT Haber Merkezinde görev yapan Akarca, 18. Dönem Samsun Milletvekili olarak Meclis'te görev yaptı. Özel sektörde yöneticilik görevlerinde bulunan Akarca, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürü görevini yürütüyor.
- Mevcut binaya taşındı
Mehmet Güler 1997-2003 yıllarında genel müdürlük görevini yürüttü. Güler'in döneminde Anadolu Ajansı mevcut binasına taşındı. Yeni binada bir sanat galerisi oluşturulurken konferans salonu da yapıldı. Haber ve fotoğrafların uydu üzerinden yayınlanmaya başladığı dönemde, ilk defa Türkiye'de bir basın kuruluşuna kalite standart belgesi verildi.
Hilmi Bengi genel müdürlüğe 2003 yılında getirildi. Anadolu Ajansının abonelerine görüntülü haberler geçmeye başladığı bu dönemde, AA'nın haber, fotoğraf ve görüntülerini uydudan iletimini sağlayacak çağdaş teknoloji sağlandı ve ajansın arşivi kamuoyuna elektronik olarak sunulmaya başlandı. Bengi, 8 yıl genel müdürlük görevini yürüttü.
Bengi'nin ardından genel müdürlüğe Kemal Öztürk atandı. Çeşitli dergilerde yayımlanan makalelerle yazı hayatına başlayan Öztürk, gazete ve televizyon muhabirliğinin yanı sıra belgesel yapımcılığı da yaptı. Öztürk'ün üç yıllık genel müdürlüğü döneminde de yeniliklere imza atıldı. Ajansın yurt dışındaki temsilcilik sayıları artırılırken yayın yaptığı dillere yenileri eklendi.
- Kazancı dönemi
Öztürk'ün ayrılmasının ardından 16 Aralık 2014'te Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu'nda Şenol Kazancı'nın Yönetim Kurulu Başkanı seçilmesi ve Genel Müdür olarak atanması kararlaştırıldı.
Kamuoyunda ilgiyle takip edilen Anadolu Ajansı Editör Masası, Kazancı döneminde Türkiye'de gündemi belirleyen önemli bir haber kaynağı haline geldi. Milyonlarca aileyi ilgilendiren TEOG sınavının kaldırılması ve yeni sisteme ilişkin gelişmelerin aktarıldığı Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz'ın katıldığı Editör Masası, milyonları televizyon başına kilitledi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu'nun, taşeron işçilerin kadroya alınmasıyla ilgili çalışmanın son şeklini anlattığı Editör Masası da gündemi belirleyen ve günlerce medyanın beslendiği bir program olarak kayıtlara geçti.
- Önemli harekatlar AA'dan takip edildi
Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt içi ve sınır ötesinde yürüttüğü önemli harekatlar da Kazancı'nın döneminde kamuoyuna aktarılan önemli haberler arasında yer aldı.
Yerli ve yabancı basın, Şah Fırat Operasyonu başta olmak üzere Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarına ilişkin önemli gelişmeleri ilk olarak Anadolu Ajansından öğrendi. AA ekipleri, gerek sıcak bölgeden bildirdikleri haberleri gerekse insan hikayeleriyle harekatların tüm yönünü abonelerine aktardı.
Harekatlara ilişkin yapılmak istenen manipülasyonların önlenmesine büyük katkı sağlayan Anadolu Ajansı, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişiminin engellenmesinde de önemli rol oynadı. Genelkurmay Karargahı'nı işgal eden teröristlerin yaymaya çalıştığı darbe bildirisini yayımlamayarak karanlık gecede milletten yana duruşunu ortaya koyan Anadolu Ajansı, sokağa çıkan milyonların sesini duyurdu.
Darbe girişimi sonrasındaki demokrasi nöbetlerini canlı yayımlayan Anadolu Ajansı, FETÖ davalarını da başından itibaren haberleştirerek kamuoyunu bilgilendirdi. Ajans, yayımladığı dosya haberlerle kimi zaman hain darbe girişiminin içyüzünü ortaya çıkarırken kimi zaman da darbecilerin yalanlarını deşifre etti.
- Artan üretim yükselen kalite
Kazancı döneminde abonelerine 13 dilde servis ettiği haber, fotoğraf ve videolarıyla yalnızca yurtta değil tüm dünyada güvenilir haber kaynağı olmayı sürdüren Anadolu Ajansı, günlük bin 650 haber, 2 bin 300 fotoğraf, 400 video, 15 canlı yayın ve 6 infografiği aboneleriyle buluşturuyor. Anadolu Ajansı, 41 merkezde ofisi, 100 ülkede temsilciliği, sürekli yenilenen hizmetleriyle dünyanın birçok yerinde meydana gelen olayları çeşitli haber paketleriyle 50 ülkedeki abonelerine ulaştırıyor.
Uluslararası haber fotoğrafı yarışması İstanbul Photo Awards ile medya dünyasındaki önemini pekiştiren Anadolu Ajansı, haber akademisindeki eğitim programları ve savaş muhabirliği eğitimiyle basın sektöründe öncü olmayı sürdürüyor.
Kazancı'nın Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük görevini sürdürdüğü Anadolu Ajansı, binlerce isimsiz kahramanıyla dünyaya haber ulaştırmaya devam ediyor.
