KIRŞEHİR (AA) - ABDULLAH YILDIZ - Türkiye'nin ceviz üretim merkezlerinden Kırşehir'in Kaman ilçesinde Ahi Evran Üniversitesince (AEÜ) yapılan araştırmada, don tabanlı arazilere kurulan kapama ceviz bahçelerinde zirai don zararının daha yüksek olduğu belirlendi.
AEÜ Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Sabahattin Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin önemli ceviz üretim merkezlerinden Kırşehir'in Kaman ilçesinde 2014'ten bu yana don zararları yaşandığını hatırlatarak, bunun topoğrafya ve iklime bağlı olup olmadığını araştırdıklarını söyledi.
Son 5 yılda arazide birçok araştırma yaptıklarını vurgulayan Yılmaz, ceviz ağacının soğuk havaya hassasiyeti nedeniyle don tabanı oluşan arazilerde zararın daha yüksek olduğunu gördüklerini belirtti.
Yılmaz, ilkbahar geç ve sonbahar erken donlarının her zaman ceviz ağacı için risk oluşturduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"İlkbahar donları ülkemizin çoğu bölgesinin önemli sorunu. Bu nedenle ceviz bahçesi kurarken don tabanı olan yerlerden kaçınmak gerekiyor. Bahçe kurmadan önce araziyi incelemek, don tabanı oluşup oluşmadığını araştırmak lazım. Ceviz bahçesi kurarken arazimizin ön etüdünü yapmamız yerinde olacaktır. İlk inceleme yapacağımız yerlerden birisinin, arazimizin don tabanı oluşan yer olup olmadığının tespit edilmesi olmalıdır. Bunun önemli olduğunu bu yıl ve geçen 4 senedeki don olaylarında görmüş oluyoruz."
Son yıllarda Kaman'da kapama ceviz bahçelerinde büyük artış olduğunu ifade eden Yılmaz, bahçe kuracak üreticilerin mutlaka bilimsel destek alması gerektiğini dile getirdi.
Don tabanlı arazilerde topoğrafyaya bağlı zarar oluştuğunu aktaran Yılmaz, şöyle devam etti:
"Soğuk havanın biriktiği, dağılmayacağı bölgelerde daha fazla zarar görülüyor. Son 5 yıldır yaptığımız araştırmalarda don tabanına dikkat edilmeden kurulan kapama ceviz bahçelerinde zararın daha yüksek olduğunu gözlemledik. Diğer ağaç türleriyle karşılaştırıldığında, ceviz ağaçlarında sıfırın altında 0,2 ya da 0,4'de bile meyvelerin alındığı dişi çiçekler, çok kolaylıkla zarar görebiliyor. Aynı sıcaklık değerlerinde diğer meyve türlerinde zarar görülmeyebiliyor. Ceviz ağaçlarının dişi çiçekleri bu anlamda önemli. Erkekler sıfırın altında 1 ya da 2 dereceye kadar dayanabiliyorlar. Dişi çiçekler ise düşük sıcaklıklara çok daha hassas. Ceviz bahçesi kuracak üreticilerin, arazilerinin dona hassas olup olmadığını, don tabanlı özelliği gösterip göstermediğini tespit etmeleri yerinde olacaktır. "
- "Bazen 20 metre bile fark ediyor"
Kaman Ziraat Odası Başkanı İbrahim Öncül de ilçede rakımın düşük olduğu taban arazilerde don zararı yaşandığına vurgu yaparak, son 5 yılın ilkbahar aylarında yaptıkları incelemelerde bunu gördüklerini bildirdi.
Bu yıl don yaşandığı dönemde köyleri gezdiğini anlatan Öncül, "Bir köyde büyük bir bahçenin üst tarafını vurmamış, alt tarafını yani hava sirkülasyonunun olmadığı taban kısmı vurmuş. Bazen 20 metre bile fark ediyor. Çukur yerlerde hava sirkülasyonu olmayınca soğuk oraya toplanıyor. Yüksek yerler az çok kurtarıyor." ifadelerini kullandı.
