CENEVRE

Bileşmiş Milletler (BM) tarafından kurulan Uluslararası Myanmar Bağımsız Araştırma Misyonu, Myanmar ordusunun (Tatmadaw) Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing'in de aralarında bulunduğu üst düzey ordu generallerinin Arakanlı Müslümanlara yaptığı soykırım nedeniyle Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (UCM) yargılanmasını istedi.

BM İnsan Hakları Konseyi'nin 23 Mart 2017'de kurduğu Misyon, yaklaşık 18 ay süren çalışmalarının ardından elde ettiği bulgulara ilişkin hazırladığı raporu, Myanmar'daki Arakanlı Müslümanların maruz kaldığı katliamın 1. yılında açıkladı.

Myanmar ordusu ve fanatik Budistlerin Arakanlı Müslümanlara yönelik cinayet, tecavüz, işkence ve keyfi tutuklamalar dahil insan hakkı ihlallerinin ortaya çıkarılması amacıyla kurulan Misyon'un raporunda çarpıcı ifadelere yer verildi.

Raporda, Myanmar Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing ve pek çok üst düzey ordu generalinin Arakan eyaletinin kuzeyinde soykırım, ülkenin kuzeyindeki Kaçin ve Şan eyaletinde ise insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları nedeniyle araştırılması ve haklarında soruşturulma başlatılması istendi.

Arakanlı Müslümanların, başta Myanmar ordusu ve diğer güvenlik güçlerinin apaçık insan hakları ihlalleri ve istismarlarına uğradığı vurgulanan raporda, tüm bu eylemlerin "Uluslararası hukuka göre şüphe götürmeyecek şekilde ağır suçlar." olduğunun altı çizildi.

Raporda, "Askeri zorunluluklar, asla ayrım gözetmeksizin cinayetler işlenmesini, kadınlara toplu tecavüzü, çocuklara saldırılmasını ve köylerin tamamen yakılmasını haklı çıkarmayacaktır. Başta Arakan eyaletindeki mevcut güvenlik tehditlerine bakıldığında Myanmar ordusunun taktikleri, istikrarlı ve ağır şekilde orantısız olmuştur." ifadeleri kullanıldı.

Arakan eyaletinde Müslümanların maruz kaldığı mezalimlerin anlatıldığı raporda, bölgedeki soykırımın dünyadaki diğer soykırımlarla "doğallığı", "ciddiyeti" ve "kapsamı" bakımından benzerlikler gösterdiğine işaret edildi.

Raporda, Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing'in yanı sıra yardımcısı General Soe Win başta olmak üzere pek çok generalin soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları kapsamında UCM'de yargılanması talep ediliyor.

Uluslararası Myanmar Bağımsız Araştırma Misyonu'nun raporunda ayrıca, soykırım işleyen ordu mensuplarına ilişkin BM'nin elinde uzun bir liste olduğu, bu listenin şimdilik saklı tutulacağı ve Misyon'un detaylı raporunun 18 Eylül'de BM İnsan Hakları Konseyi'ne sunulacağı kaydedildi.

BM'ye göre, 25 Ağustos 2017'den sonra Arakan'dan kaçarak Bangladeş'e sığınanların sayısı 700 bini aştı. Uluslararası insan hakları kuruluşları, yayınladıkları uydu görüntüleriyle yüzlerce köyün yok edildiğini kanıtladı.

Arakanlıların topraklarına dönüşü için Myanmar ve Bangladeş hükümetleri arasında imzalanan anlaşma, yerinden edilenlerin durumlarını belgelendirmeleri mümkün olmadığı için uygulamada işlevsiz kalıyor.

BM ve uluslararası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddeti "etnik temizlik" ya da "soykırım" olarak adlandırıyor.

Uluslararası medya ve kuruluşların Arakan eyaletine girişini ciddi oranda kısıtlayan Myanmar hükümeti, bugüne kadar Arakanlı Müslümanların dönüşlerine ilişkin verdiği sözleri de yerine getirmedi.

Bangladeş'e sığınan Arakanlı Müslümanlar ve insan hakları örgütleri, gerekli güvenli ortam sağlanmadan bu kişilerin Myanmar'a dönmelerinin, yeni bir etnik temizliğe yol açacağı endişesi taşıyor.

Muhabir: Bayram Altuğ