KAYSERİ (AA) - ESMA KÜÇÜKŞAHİN - Soğuğa dayanıklı olmaları, ağız yapıları, omuz yükseklikleri ve sağlamlıklarıyla öne çıkan Akkaraman koyun ırkı, Kayseri'de besicilerin elinde ıslah edilerek verim artırılıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce (TAGEM) üretimi azalmış hayvan ırklarının sayısı ve veriminin artırılması amacıyla 2011 yılında kentte uygulanmaya başlanan "Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Projesi"nde 74 yetiştirici yer alıyor.
İl ve ilçe tarım orman müdürlükleri, Kayseri Damızlık Koyun Yetiştiricileri Birliği ve Erciyes Üniversitesi (ERÜ) iş birliğiyle sürdürülen projede olumlu sonuçlar alınıyor.
Proje lideri, ERÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Bayram, AA muhabirine, yağlı kuyruklu koyun ırklarından Akkaraman koyunlarının dudaklarının üst kısmındaki derin yarıktan dolayı merada, çayırda otlarken çok daha derindeki otları yiyebildiklerini, dişilerinin 42-55 kilogram ağırlığında olduğunu, erkeklerinin ise 85 kilograma kadar çıkabildiğini söyledi.
Bu koyunların ayak yapılarının dağlık kesime uygun olduğunu, kolay kolay incinme sorunu yaşamadığını ifade eden Bayram, "Bizim ırklarımız muhteşem ırklar. Yüzyıllar boyunca seleksiyona tabi olarak gelmişler, bir yerde tıkanmışlar. Bundan sonrası için de TAGEM'in projesi devreye girdi." dedi.
Projenin ilk başta yetiştiricilere devlet tarafından verilen destek olarak algılandığını belirten Bayram, "Aslında bu destek, kayıt tutmaya, damızlık seçmemize ve sonraki nesilde yetiştiriciler arasında paylaşılmasına yönelik bir uygulama. Yetiştiricinin tuttuğu kayda ve söylediklerimize uymasına para veriyoruz. Bu destekleme değil, ödüllendirmedir." diye konuştu.
Bayram, bu ırkın hem yapağıcı hem etçi hem de sütçü olduğunu aktararak, Kayseri'de projeye 18 bin koyun ve 900 koçun dahil edildiğini, yavruları da hesaba katıldığında yaklaşık 40 bin hayvan varlığından söz edilebileceğini anlattı.
Projenin amacına ilişkin bilgi veren Bayram, şöyle konuştu:
"Islahtaki amaç, hayvan sayısını artırmaktan ziyade kaliteli hayvan sayısını artırmak. Bunların yetiştiriciler tarafından damızlık olarak kullanılmasını yaygınlaştırmak. Akkaraman ırkında bir koyundan yılda 1,2 kuzu alınır, yani 100 koyununuz varsa gebe durumda bundan 120 kuzu alınması beklenir. Bunları ıslah yoluyla artırmaya çalışıyoruz.
Akkaraman ırkında Türkiye çapında baktığımızda ikizlik oranı 1,2'den 1,4'e çıktı. Kayseri'de ikizlik ve yaşama gücü anlamında güzel sonuçlar almaya başladık. Örneğin 100 kuzumuz doğdu, sütten kesildikten sonra 100 kuzudan kaçı yaşıyor, buna bakıyoruz. Önceleri yaşama oranı yüzde 80'lerdeydi, sonra yüzde 85'e çıktı, şu an yüzde 92'lerdeyiz, yüzde 95'e çıkarmaya çalışıyoruz. Koçluklar işletmeler arasında transfer edilerek kan yakınlığı oluşmaması sağlanıyor, akrabalık uzak tutuluyor ve böylece diğer işletmelerde de verim yükseğe taşınıyor."
Veteriner hekim Kazım Demiral ise proje öncesi bir kuzunun doğum ağırlığının 3,5 kilogram civarında olduğunu, şu an ise 4,5-5 kilogram arasında değiştiğini, yetiştiricilerin hayvanlarını kesime götürdüklerinde büyük kazanç sağladıklarını kaydetti.
- "Proje bizi bilinçlendirdi"
Talas ilçesine bağlı Başakpınar Mahallesi'nde kayadan oyma mağarada besicilik yapan ve projeden yararlanan Muammer Kılıçkaya da 5 yıldır ıslah projesinde yer aldığını söyledi.
Daha önce hayvanlarından verim alamadığına dikkati çeken Kılıçkaya, şunları ifade etti:
"Dededen babadan gördüklerimizle hayvancılık yapıyorduk, bilinçli değildik. Proje bizi bilinçlendirdi. Projeye geçince ıslahın ne olduğunu öğrendik. Kuzuların birçoğunu 'çelerme' denilen hastalıktan kaybediyorduk. Bir sürüde doğan kuzulardan en az 30-40 kadar kaybımız oluyordu, şu an çok nadir ölüm oluyor. Hayvanlarımız görüntü olarak da göze daha çok hitap ediyor. Her şey kontrolümüz altında, gebeliğinden doğumuna kadar."
430 küçükbaş hayvanı bulunan Kılıçkaya, hayvanları daha çok kesime verdiğini, ayrıca sürüsünü iyileştirdiği için birçok kişiye koçluk kuzu sattığını dile getirdi.
