ANKARA (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, deprem etkisi altında elektrik iletim sistemleri kapsamında olan trafo merkezlerinin elektriksel cihazlarının değerlendirilmesi ve tasarım esaslarını belirledi.
"Türkiye Elektrik İletim Sistemleri ve İletişim Tesisleri Deprem Yönetmeliği", Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.
Buna göre, trafo merkezlerindeki elektriksel olmayan cihazın deprem tasarımı için destek çevreleri, ankrajlar, yedek sistemler ve iletişim cihazları gibi unsurlar kontrol edilirken, elektriksel cihazın deprem yeterliliğini değerlendirmede deprem yeterlilik düzeyini seçme ve trafo, devre anahtarı, sıvı yalıtkanlı-hava yalıtkanlı reaktör gibi cihaz yeterlilik ölçütleri dikkate alınacak.
Ayrıca cihazın deprem yeterlilik düzeyini belirlerken rezonans tarama testi, sarsma tablası, statik çekme testi gibi test yöntemleri ve basit kontrol yöntemi, statik analiz, statik katsayı yöntemi, dinamik analiz gibi analiz yöntemleri kullanılacak. Söz konusu cihaz için hedef deprem şiddeti altında hasarsızlık, elektriksel fonksiyonların deprem sonrası kesintiye uğramaması da performans hedefi olarak belirlenecek.
İlgili cihazın geçmişteki deprem performansı ve trafo sahasındaki işlevinin yanı sıra voltaj seviyesi arttıkça yeterlilik ölçütlerinin seviyesi de arttırılacak. Diğer yandan işlevsel olarak diğerlerine göre kritik öneme haiz cihazların hasar görme riski daha az olması gerektiği için bu özelliklere sahip cihazlara yönelik daha yüksek yeterlilik ölçütleri uygulanacak.
Genel olarak deneylerde ölçülen veya analizlerde hesaplanan gerilmelerin, ilgili malzemenin izin verilen gerilmelerini aşmaması sağlanacak. Gerilmeler hesaplanırken deprem etkisinin yanı sıra sabit yük ile basınç ve servis yüklerinden gelen etkiler dikkate alınacak. Cihaz yeterliliğinin sarsma tablası deprem testleri ile belirlenmesi durumunda ise cihaz veya cihaz mesnetinde çatlama, burkulma, kopma, kalıcı gevşeme veya hasarların olmaması temin edilecek. Cihazın deprem sonrası fonksiyonelliği, sarsma tablası deneylerinden sonra uygulanacak fonksiyonellik testleriyle belirlenecek.
Öte yandan trafo merkezlerinde bulunan yapı sistemlerinin, enerji iletim hatlarında bulunan iletim direklerinin ve iletişim direklerinin değerlendirmesi de Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine göre yapılacak.
Trafo sahalarına yerleştirilecek elektriksel cihazların deprem yeterliliklerinin belirlenmesini ve kanıtlanmasını kapsayan raporlar uzman bir inşaat mühendisi tarafından onaylanacak. İlgili cihaz ilk kez deneysel yöntemlerle test ediliyorsa söz konusu uzman, testlere katılacak ve testler öncesinde üretici tarafından önerilecek test düzeneğini ve test protokolünü onaylayacak.
Ayrıca üretici tarafından gerçekleştirilen bu deneyler ve hesaplamalar rapor halinde ilgili kuruluşa teslim edilecek. Raporların değerlendirilmesi sonucunda bir uzman tarafından "Deprem Yeterliliği Değerlendirme Raporu" hazırlanarak ilgili kuruluşa sunulacak.
